Όσο οι μνημονιακές πολιτικές πλήττουν τον κόσμο της εργασίας, τόσο το ασφαλιστικό θα «αιμορραγεί» και θα καταρρέει

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του ΜΕΤΑ ergasianet.gr

Παρέμβαση του Γιάννη Δούκα, υποδιοικητή του ΙΚΑ, στην εκδήλωση του ΜΕΤΑ στο ΕΚΘ, την Παρασκευή 4 Σεπτέμβρη, με θέμα «Οι νέες ανατροπές στο ασφαλιστικό και η πάλη του σ.κ. για την ανατροπή τους»:

Την τελευταία πενταετία το ασφαλιστικό σύστημα δέχθηκε ανελέητες επιθέσεις από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Στο στόχαστρο μπήκαν όρια ηλικίας και χρόνια υπηρεσίας, ύψος συντάξεων, μείωση της κρατικής χρηματοδότησης
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αθετώντας τόσο τις προεκλογικές όσο και τις προγραμματικές της δηλώσεις προχώρησε μετά τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές σε νέα μέτρα στο ασφαλιστικό σύστημα.
Σε γενικές γραμμές τρία είναι τα στάδια της παρέμβασής της.
Στάδιο πρώτο
Η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε με τους δανειστές και έφερε τη συμφωνία αυτή στη Βουλή λέγοντας περίπου ότι αυτό τελικά εδώ που έχουμε φτάσει είναι μονόδρομος. Μαζί με όσους Βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας ψήφισαν τη συμφωνία και τα πρώτα προαπαιτούμενα αυτά ψηφίστηκαν και από τη ΝΔ, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ..
Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία (νόμος 4334/2015 ΦΕΚ 80Α) μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι:

1. Μέχρι τις 15/7/2015 και αφού προηγουμένως συμφωνηθεί το κείμενο με τους θεσμούς θα πρέπει η ελληνική Βουλή να νομοθετήσει «εμπροσθοβαρή μέτρα για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος ως μέρος ενός προγράμματος συνολικής αναμόρφωσης του συνταξιοδοτικού συστήματος».
   
2. Η Ελληνική κυβέρνηση σε συμφωνία με τους θεσμούς δεσμεύεται να πραγματοποιήσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα και να καθορίσει πολιτικές προκειμένου να αντισταθμίσει πλήρως τη δημοσιονομική επίπτωση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012 και να εφαρμόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή αμοιβαία συμφωνηθέντων εναλλακτικών μέτρων μέχρι τον Οκτώβριο του 2015.
   
3. Οι ανωτέρω καταγεγραμμένες υποχρεώσεις είναι έναμέρος από τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
   

Η βασική μας παρατήρηση είναι ότι η υιοθέτηση των ανωτέρω σημαίνει ότι τίποτε σε ότι αφορά τους παραπάνω τομείς δεν μπορεί να περάσει αν εκ των προτέρων δεν τύχει της σύμφωνης γνώμης των θεσμών. Αυτό από μόνο του σημαίνει εκχώρηση της δυνατότητας νομοθέτησης. Από κει και μετά η ψήφιση της συμφωνίας αυτής σημαίνει ότι δεσμευόμαστε για τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, καθώς και στο ότι θα αντισταθμίσουμε τα όποια θετικά οικονομικά αποτελέσματα είχαν για τους συνταξιούχους οι αποφάσεις δικαστηρίων που είχαν σχέση με τη μεταρρύθμιση του 2012. Δεσμευόμαστε δηλαδή ως χώρα ότι για το όποιο οικονομικό αποτέλεσμα είχαν οι αποφάσεις αυτές θα λάβουμε κάποια άλλα συμφωνηθέντα εναλλακτικά μέτρα.
Εκτός από τη συμφωνία στον ίδιο νόμο (4334/2015) αναφέρονται συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν το ασφαλιστικό σύστημα:

• Στους συνταξιούχους όλων των ταμείων που θα συνταξιοδοτηθούν μετά τις 30/6/15 θα χορηγηθεί σύνταξη που αναλογεί στις καταβαλλόμενες εισφορές και μετά τη συμπλήρωση των 67 ετών θα χορηγείται το πλήρες ποσό της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης (κατώτατο όριο). Πρόκειται για ρύθμιση η οποία θίγει τη συντριπτική πλειοψηφία των συνταξιούχων η οποία σήμερα παίρνει τα κατώτερα όρια των 486 €. Τα κατώτερα όρια καταργούνται πριν την ηλικία των 67 ετών και αν η σύνταξη που αναλογεί με βάση τις εισφορές είναι κατώτερη των 486 € αυτή δεν θα συμπληρώνεται με το κοινωνικό μέρος που συμπληρώνεται σήμερα για να συμπληρωθούν τα κατώτερα όρια αλλά αυτό θα γίνεται σε ηλικία 67 ετών.
  
• Σε όλους όσοι κατέθεσαν ή θα καταθέσουν αίτηση για σύνταξη από 1/1/2015 και μετά ισχύει ο νέος μειωμένος τρόπος υπολογισμού της κύριας σύνταξης. Εδώ πρέπει να πούμε ότι αφ’ ενός αλλάζει προς το χειρότερο τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης ακόμη και αυτών που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης έως 31/12/2014 (όσοι δηλαδή είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης αλλά κάνοντας χάρη στο ασφαλιστικό σύστημα δεν κατέθεσαν αίτηση για σύνταξη) πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ και αφ’ ετέρου εφαρμόζει αυτόν τον τρόπο υπολογισμού αναδρομικά σε όλες τις αιτήσεις που έγιναν από 1/1/2015 πράγμα που αυτή η κυβέρνηση με Υπουργική απόφαση είχε βάλει στο ψυγείο.
  
• Από 1/1/2015 εντάσσονται στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) όλα τα ταμεία και οι τομείς ταμείων επικουρικής ασφάλισης. Από την ίδια ημερομηνία θεωρείται ότι πόροι όλων των εντασσόμενων στο ΕΤΕΑ είναι μόνο αυτοί που αναφέρονται στο άρθρο 38 του νόμου 4052/12. Αυτό δημιουργεί δύο τουλάχιστον προβλήματα. Το ένα ότι πίσω από αυτό είναι κρυμμένη η λεγόμενη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος με την έννοια ότι αν δεν υπάρχουν άλλοι πόροι πέραν των συγκεκριμένων εισφορών εξυπακούεται ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν ελλείμματα και μάλιστα αναδρομικά από 1/1/2015. Το δεύτερο έχει να κάνει με το ότι αφού μιλάει για ένταξη όλων στο ΕΤΕΑ εννοεί και τα αντίστοιχα των αυτοαπασχολούμενων στα οποία οι αυτοαπασχολούμενοι συμμετέχουν μόνοι τους χωρίς να έχουν εργοδοτική συμμετοχή.
  
• Από 1/1/2016 έως το 2021 η κρατική επιχορήγηση προς τα ασφαλιστικά ταμεία καθηλώνεται στο ποσό που είναι προϋπολογισμένο την 31/7/2015. Η ρύθμιση αυτή άλλαξε με το νόμο 4336/2015 και αντικαταστάθηκε με το ότι τα κατώτατα όρια παραμένουν εκεί που ήταν στις 31/7/2015.
  
• Από 1/7/2015 αυξάνεται η εισφορά των συνταξιούχων για την υγεία από 4% σε 6% επί της κύριας σύνταξης και καθιερώνεται για πρώτη φορά εισφορά για την υγεία 6% επί της επικουρικής σύνταξης. Εκτός της μεγάλης μείωσης που υφίστανται οι συντάξεις θα πρέπει να πούμε ότι είναι έξω από κάθε λογική η καθιέρωση εισφοράς για την υγεία στην επικουρική σύνταξη.
  

Δεύτερο στάδιο
Στη Βουλή ψηφίστηκε στις 14/8/2015 ο νόμος 4336/2015 που εμπεριείχε και συνταξιοδοτικές διατάξεις. Οι περισσότερες από αυτές θεωρούνται ότι καλύπτουν την απαίτηση για εμπροσοβαρή μέτρα που είχε η συμφωνία. Σύμφωνα με αυτές:

• Από 1/1/2022 τα όρια ηλικία όλων είναι τα 62 αν υπάρχουν 40 χρόνια ασφαλιστέα και τα 67 αν υπάρχουν τα 15 χρόνια. Για τη μειωμένη τα 62 αν υπάρχουν τουλάχιστον τα 15.
  
• Για όσους μέχρι την ψήφιση δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τα όρια αυξάνονται σταδιακά σύμφωνα με τους πίνακες που εμπεριέχονται στο νόμο για τους οποίους αναμένουμε ερμηνευτικές εγκυκλίους.
  
• Για όσους προβλέπεται 35ετία μπαίνει όριο τουλάχιστον το 58 και μετά ο πίνακας ενώ για όλες τις άλλες πιθανές περιπτώσεις μπαίνει αρχικό όριο το 55.
  
• Στις περιπτώσεις μειωμένης σύνταξης εκτός από τις υπάρχουσες προβλεπόμενες μειώσεις μπαίνει μείωση 10% κατ έτος μέχρι τη συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου πλήρους συνταξιοδότησης.
  
• Από τα παραπάνω εξαιρούνται οι εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε εργασία παιδιών.
  
• Εξειδικεύονται και κατονομάζονται τα επικουρικά ταμεία που θα ενταχθούν στο ΕΤΕΑ. Τα ταμεία αυτά είναι το επικουρικό του ΤΕΑΠΑΣΑ, τα επικουρικά του ΟΑΕΕ, το επικουρικό των αρτοποιών, το επικουρικό των πρατηριούχων υγρών καυσίμων, το επικουρικό των μηχανικών και των εργοληπτών δημοσίων έργων, τα επικουρικά των συμβολαιογράφων, των δικηγόρων, των δημοσιογράφων, του ΤΑΙΣΥΤ, τα επικουρικά των τεχνικών τύπου Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το επικουρικό των ναυτικών (ΚΕΑΝ) και το επικουρικό των εργαζομένων σε ιδρύματα του εμπορικού ναυτικού (ΤΕΑΠΙΕΝ). Επαναλαμβάνεται και για τους ασφαλισμένους των ταμείων αυτών ότι το ύψος της σύνταξής τους καθορίζεται με βάση τους τέσσερεις άξονες που ισχύουν για το ΕΤΕΑ μεταξύ των οποίων είναι η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος και η ρήτρα θανάτου.
  
• Καταργείται η εξάμηνη παράταση που δόθηκε με το νόμο 4331/2015 στις συμβάσεις που έληξαν ή καταγγέλθηκαν.
  

Τρίτο στάδιο
Σε ό,τι αφορά το τρίτο στάδιο βλέπουμε μια σειρά από θέσεις και απόψεις να διαρρέουν στον τύπο και την αμέσως επόμενη στιγμή να διαψεύδονται. Κανείς δεν είναι σε θέση να πιστέψει τις όποιες διαρροές αλλά και τις όποιες διαψεύσεις. Αυτό που φαίνεται είναι ότι πολλοί θα επιχειρήσουν να κάνουν πράξη τις δεσμεύσεις για τη μετάβαση σε ένα υπερταμείο όλων με μεταβατικό στάδιο μέχρι το 2017 τα τρία ταμεία μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών. Φαίνεται επίσης ότι οι ίδιοι θέλουν να προχωρήσουν στην ενοποίηση της κύριας με την επικουρική σύνταξη πράγμα για το οποίο οι αρχικές βάσεις έχουν μπει από τις αρχές του 2013 και τέλος φαίνεται ότι θέλουν να προχωρήσουν στη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ.
Αυτά σε ό,τι αφορά την καταγραφή. Από κει και μετά εκτός από την αντίδραση και αντίσταση σ’ αυτά που περνάνε θα πρέπει να υπάρξει και μια εναλλακτική πρόταση. Κατά την άποψή μας η πρόταση αυτή δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από τις κεντρικές πολιτικές επιλογές που επηρεάζουν την ανάπτυξη, την παραγωγική ανασυγκρότηση, τη μείωση της ανεργίας τους μισθούς. Όσο οι κεντρικές πολιτικές επιλογές συνεχίζουν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην εργασία και στην απασχόληση, όσο μειώνονται οι μισθοί, όσο αυξάνεται η εισφοροδιαφυγή τόσο λιγότερα έσοδα μπαίνουν στο ασφαλιστικό σύστημα και το πρόβλημα μεγαλώνει. Αυτό που θα φέρει την αντίστροφη πορεία στο ασφαλιστικό σύστημα είναι κυρίως η εξεύρεση νέων πόρων και κυρίως η παραγωγική ανασυγκρότηση, η μείωση της ανεργίας, η αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, ο τερματισμός της λιτότητας και συνακόλουθα η αύξηση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων.
Ο τίτλος της εκδήλωσης είναι «οι νέες ανατροπές στο ασφαλιστικό και η πάλη του σ.κ. για την ανατροπή τους».
Κατά τη γνώμη μας η πάλη για αυτές τις νέες ανατροπές έχει πλέον δύο τουλάχιστον επιπρόσθετες δυσκολίες απ’ αυτές που είχε τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη έχει να κάνει με την απογοήτευση που αισθάνονται πλέον μεγάλα τμήματα του Λαού η οποία οφείλεται στις πρόσφατες πολιτικές επιλογές. Η δεύτερη έχει να κάνει με το ότι το φάσμα των πολιτικών δυνάμεων που στηρίζει τις μνημονιακές πολιτικές μεγάλωσε.
Οι πρόσθετες αυτές δυσκολίες μεγαλώνουν την ευθύνη και το βάρος που καλούμαστε να σηκώσουμε στις πλάτες μας.