Γιάννη Κουζή - Παρατηρήσεις για το προσχέδιο νόμου για το εργασιακό

Κατ’ άρθρο παρατηρήσεις για το σχέδιο νόμου με τίτλο
«Εγγυήσεις κατά της εργασιακής ανασφάλειας και άλλες διατάξεις»

Άρθρο 1

Η νέα διάταξη περί τεκμηρίου εξαρτημένης εργασίας απαιτεί δύο προϋποθέσεις: την ύπαρξη σύμβασης 3 συνεχών μηνών και κυρίως την αποκλειστικότητα και κύρια απασχόληση στον ίδιο εργοδότη που το βάρος της απόδειξης αφορά τον ίδιο τον εργαζόμενο. Αυτή η διάταξη ίσχυε και με τον 2639/98 χωρίς το προαπαιτούμενο των 3 μηνών. Με τη ρύθμιση αυτή επιχειρείται ένας συμβιβασμός ανάμεσα στα προϊσχύοντα. Αφενός αίρεται το τεκμήριο της ανεξάρτητης εργασίας που ίσχυε με την κατάθεσή της στην Επιθεώρηση Εργασίας. Αφ’ ετέρου προστίθεται το 3μηνο στο τεκμήριο για εξαρτημένη εργασία στην περίπτωση της κύριας και αποκλειστικής απασχόλησης του εργαζόμενου σε ένα εργοδότη. Σε πρακτικό επίπεδο δεν αναμένονται σημαντικές διαφορές ως προς τα ισχύοντα. Δεν έγιναν δεκτές προτάσεις της ΓΣΕΕ περί του γενικού τεκμηρίου για εξαρτημένη εργασία που ο εργοδότης καλείται να αποδείξει το αντίθετο.

Άρθρο 2

Με τις νέες διατάξεις προσαρμόζεται περισσότερο το θεσμικό πλαίσιο της μερικής απασχόλησης στην σχετική κοινοτική οδηγία 97/81. Επιπλέον επεκτείνεται και στις ΔΕΚΟ καλύπτοντας πλέον ολόκληρο τον δημόσιο τομέα. Διατηρεί την προσαύξηση στο ωρομίσθιο στα ίδια επίπεδα με το Ν. 2874/00
(7,5%) μόνο για τους εργαζόμενους κάτω των 20 ωρών και δεν επεκτείνεται η προσαύξηση (με μεγαλύτερα ποσοστά π.χ. 20-25%) σε όλο το φάσμα της μερικής απασχόλησης ως «δίκαιη» αμοιβή λόγω των χαμηλών αποδοχών και της ιδιαίτερα εντατικοποιημένης εργασίας των μερικά απασχολούμενων. Εισάγεται ρύθμιση για προσαύξηση κατά 10% στο ωρομίσθιο σε περίπτωση υπερωριακής απασχόλησης το οποίο απέχει από τα αντίστοιχα ποσοστά προσαύξησης για τους πλήρως απασχολούμενους (από 25% και άνω). Εισάγει ειδικές ρυθμίσεις διευκόλυνσης μετατροπής της πλήρους απασχόλησης σε μερική που δημιουργεί όρους για σχετικές «πρωτοβουλίες» των εργαζόμενων κατόπιν εργοδοτικών εκβιασμών.
Οι νέες ρύθμισεις για την εκ περιτροπής εργασία (που αποτελεί έκφραση της μερικής απασχόλησης) δημιουργεί όρους επέκτασης του υπολογισμού της μερικής απασχόλησης σε ετήσια βάση εφόσον η εκ περιτροπής απασχόληση υπολογίζεται με αναφορά στο έτος. Εισάγεται περιορισμός στη διάρκειά της κατά το ημερολογιακό έτος (6μηνο) χωρίς να αποκλείεται να συνεχίζεται (μέχρι και ένα ακόμη εξάμηνο) και στο επόμενο ημερολογιακό έτος. Επίσης η προβλεπόμενη απλή ενημέρωση και διαβούλευση (που ισχύει και σήμερα) δεν συνοδεύεται από υποχρέωση τεκμηριωμένης οικονομικής έκθεσης στο πλαίσιο των διαδικασιών για τις ομαδικές απολύσεις. Πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχει πρόβλεψη για την περίπτωση άρνησης των εργαζομένων να δεχθούν την εκ περιτροπής εργασία μετά από τις διαβουλεύσεις, γεγονός που σήμερα με την κυρίαρχη ερμηνεία της ισχύουσας διάταξης του 2639/98 ισοδυναμεί με παραίτηση του μισθωτού, καθ’ ότι η λύση της εκ περιτροπής εργασίας κρίνεται ως έσχατο μέσο διατήρησης της απασχόλησης….
Τέλος η κάθε ημέρα μερικής απασχόλησης θεωρείται ολόκληρη ημέρα προϋπηρεσίας.

Άρθρο 3

Με τις διατάξεις αυτές ρυθμίζονται με αποσπασματικό τρόπο τα θέματα της προσωρινής απασχόλησης και των τριμερών σχέσεων εργασίας, μέσω των γραφείων προσωρινής απασχόλησης με τον κατ’ επάγγελμα δανεισμό (ΕΠΑ). Και αυτό γιατί από την προσωρινή απασχόληση εξαιρείται ο κύριος όγκος της που αφορά τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου και το ευρύ φάσμα των «συμβασιούχων». Από δε τις τριμερείς συμβάσεις απουσιάζουν ειδικές ρυθμίσεις για τον «γνήσιο» δανεισμό (κυρίως μέσω ομίλων επιχειρήσεων) και για τις εργολαβίες.
Ειδικότερα για την απασχόληση μέσω ΕΠΑ: Εισάγονται ρυθμίσεις για επίκληση συγκεκριμένων λόγων προσφυγής σε ΕΠΑ που δικαιολογούνται από το έκτακτο, πρόσκαιρο και εποχικό των αναγκών. Εισάγεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης με τους εργαζόμενους της δανειζόμενης επιχείρησης για όλο το φάσμα των εργασιακών όρων και των παροχών προς το προσωπικό. Απαγορεύεται ο δανεισμός στις επικίνδυνες εργασίες και στις επιχειρήσεις που έχουν προβεί σε ομαδικές απολύσεις για οικονομοτεχνικούς λόγους. Η διάρκεια του δανεισμού αυξάνεται από 8μηνη σε 10μηνη η οποία θεωρείται και ως ανώτατη διάρκεια μετά και από τυχόν ανανέωση (αντί του 16μήνου) που ίσχυε. Σε αυτό όμως εισάγεται εξαίρεση για ανώτατη διάρκεια του 18μηνου σε περίπτωση αναπλήρωσης μισθωτού του οποίου αναστέλλεται η εργασιακή σχέση. Επίσης εισάγεται η απαγόρευση της ανανέωσης της σύμβασης αν αυτή γίνει εντός 45 ημερών μετά από τη λήξη της προηγούμενης σύμβασης. Με την ρύθμιση αυτή δεν αποκλείεται ο διαρκής δανεισμός του ίδιου προσώπου με διαλείμματα 45ήμερα, ενώ δεν υπάρχει ρύθμιση για την απαγόρευση του συνεχούς δανεισμού του ίδιου εργαζόμενου στην ίδια δανειζόμενη επιχείρηση από διαφορετικές ΕΠΑ.
Τέλος δεν επιλύονται τα προβλήματα που απορρέουν από τις περιπτώσεις γνήσιου δανεισμού σε επίπεδο ομάδων επιχειρήσεων αφού εισάγονται ασαφείς διατάξεις για κυρώσεις μόνο στην περίπτωση λειτουργίας επιχείρησης με κύριο σκοπό να προμηθεύει προσωπικό σε άλλες επιχειρήσεις του ομίλου. Oυσιαστικά παραμένει μετέωρο το περιεχόμενο του εργασιακού καθεστώτος κατά την περίοδο δανεισμού, (που γίνεται μέχρι σήμερα με όρους δυσμενούς διάκρισης σε βάρος του εργαζόμενου) η διάρκειά της ενώ μένουν στο απυρόβλητο οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση τέτοιας μορφής δανεισμού όταν επικαλούνται ότι δεν είναι αυτός ο κύριος σκοπός της λειτουργίας τους ή απλώς δανείζουν, μεταξύ άλλων, και εργαζόμενους.


Άρθρο 4

Εισάγονται ρυθμίσεις για την διαθεσιμότητα σχετικά με τη διαδικασία και το χρόνο διάρκειάς της. Διατηρείται το 3μηνο ως ανώτατη διάρκεια κατά ημερολογιακό έτος αλλά απαγορεύεται η άμεση συνέχειά του κατά το επόμενο ημερολογιακό έτος εισάγοντας το κενό των 3 τουλάχιστον μηνών πριν από τη νέα διαθεσιμότητα . Ως προς τη διαδικασία εισάγεται απλή διαβούλευση χωρίς να απαιτείται η τεκμηριωμένη οικονομική έκθεση του εργοδότη κατ’ αναλογία των ισχυόντων για τις ομαδικές απολύσεις.

Άρθρο 5

Εισάγεται νομοθετική ρύθμιση για τη λειτουργία της τηλεργασίας με όρους μισθωτής απασχόλησης που περιλαμβάνει περισσότερο λεπτομερειακούς όρους σχετικά με τα ισχύοντα από την ΕΓΣΣΕ 2006-07, και προβλέπεται μεταξύ των άλλων και 3μηνη δοκιμαστική περίοδος προσφυγής.


Άρθρο 6

Ρυθμίζονται ζητήματα αναφορικά με την κατάτμηση της αδείας στο πλαίσιο των αναγκών των εργαζομένων μετά από αίτησή τους. Επιτρέπεται η κατάτμηση του χρόνου αδείας και σε περισσότερες των 2 περιόδων από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 10 ή 12 ημέρες για πενθήμερη και εξαήμερη εργασία αντίστοιχα.

Άρθρο 7

Επαναρυθμίζεται το καθεστώς της διευθέτησης του συνολικού εργάσιμου χρόνου με την διατήρηση του αποκλειστικού ρόλου των συλλογικών συμβάσεων και συλλογικών συμφωνιών (με συνδικάτα, συμβούλια εργαζομένων ή ενώσεις προσώπων). Καταργείται η επιτροπή διευθέτησης του Ν. 3385/05 και οι συλλογικές διαφορές παραπέμπονται στον ΟΜΕΔ. Διατηρείται η 4μηνη και 12μηνη διευθέτηση και εισάγεται η δυνατότητα κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων με περιεχόμενο διευθέτησης εκτός του περιοριστικού περιεχομένου των ισχυουσών διατάξεων. Ερωτηματικά δημιουργούνται για την δυνατότητα προσφυγής στον ΟΜΕΔ για ένα αποκλειστικό θέμα που προκύπτει από συλλογική διαφορά η οποία δημιουργείται από την έκδηλη επιθυμία των εργοδοτών να υπάρξει διευθέτηση. Αυτό σημαίνει ότι ως λύση ο ΟΜΕΔ θα αναγκάζεται να αποδέχεται ένα σενάριο διευθέτησης γεγονός που θα ενισχύσει την εφαρμογή της στο μέλλον.


Άρθρο 8

Ρυθμίζεται με ερμηνευτική διάταξη νόμου το πρόβλημα της καταστρατήγησης του πενθήμερου από τους εργοδότες με την καθιέρωσή της κατά 100% προσαύξησης του ημερομισθίου της έκτης ημέρας σε περίπτωση παραβίασης του πενθήμερου, αντί της καταβολής του απλού ημερομισθίου που ισχύει σήμερα.

Άρθρο 9

Εισάγονται διοικητικές κυρώσεις σε εργοδότες σε περίπτωση απόκρυψης στοιχείων σε ελέγχους του ΣΕΠΕ. Επίσης προβλέπεται η υποχρεωτική παρουσία του εργοδότη κατά τη διενέργεια των διαδικασιών επίλυσης των εργατικών διαφορών και η επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσής του.

Άρθρα 10-17

Με τα άρθρα αυτά εισάγονται ρυθμίσεις για την υποχρέωση υποβολής συμπληρωματικών πινάκων προσωπικού σε περίπτωση αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου, για την μη αναστολή της εκτέλεσης της επιβολής διοικητικών προστίμων σε περίπτωση εργοδοτικών παραβάσεων, για τη δημιουργία ειδικού δελτίου ΣΣΕ, για το δελτίο υπερωριών, για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων από το ΣΕΠΕ στην περίπτωση παράνομης απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών, για την επέκταση της χορήγησης προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης για την άμεση γνωστοποίηση του χρόνου ασφάλισης σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, για τον καθορισμό των παθήσεων που επιφέρουν αναπηρία εφόρου ζωής (αναφορικά με τις υγειονομικές υπηρεσίες των ασφαλιστικών οργανισμών) και για συνταξιοδοτικά ζητήματα του πρώην ΤΑΠΕΛ (εργαζόμενων ΟΛΠ).


Γιάννης Κουζής