Προϋπολογισμός ΙΚΑ 2012 προμήνυμα νέων δραστικών περικοπών

Κατεβάστε το άρθρο σε  pdf

 

Προϋπολογισμός ΙΚΑ 2012
προμήνυμα νέων δραστικών περικοπών

του Γιάννη Δούκα
μέλους της Ε.Ε. της ΟΜΕ – ΟΤΕ
Αθήνα 8/1/2012

Το ΙΚΑ είναι μια κλασσική περίπτωση που δείχνει τα προβλήματα και τα οικονομικά αδιέξοδα στα οποία οδηγεί η κυβερνητική πολιτική.

Ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε από τη διοίκησή του για το 2012 μας δίνει την ευκαιρία να αναδείξουμε τις θεατές αλλά και πολλές αθέατες πλευρές των συσσωρευμένων οικονομικών προβλημάτων του ιδρύματος καθώς και το έωλο της ωραιοποιημένης εικόνας που προσπαθεί να περάσει.

Τα οικονομικά στοιχεία τα οποία παρουσιάζονται στον προϋπολογισμό δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα περυσινά γιατί έχουν επέλθει δύο σοβαρές διαφοροποιήσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με το ότι ένα μέρος των εσόδων και αντίστοιχα των εξόδων που αφορούν στον τομέα της ασθένειας δεν παρουσιάζονται γιατί η αρμοδιότητα αυτή έχει περάσει στον Ενιαίο Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ). Η δεύτερη έχει να κάνει με το ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων και η μέση απασχόληση βασίστηκε στους ασφαλισμένους έστω και με μία ημέρα ασφάλισης ενώ μέχρι πέρυσι βασιζόταν στον αριθμό των άμεσα ασφαλισμένων που είχαν δικαίωμα περίθαλψης.

Παρά τις δυσκολίες σύγκρισης η ύφεση, η ανεργία, η μείωση των μισθών, η μείωση των εισπραττόμενων εισφορών και συνακόλουθα των εσόδων με ότι αυτά συνεπάγονται δεν μπορούν να κρυφτούν.

• Το ΙΚΑ παρουσίασε πρόβλημα ρευστότητας γύρω στα τέλη του 2010 και από τότε τα έσοδά του δεν αρκούν προκειμένου να καλύψει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του και δανείζεται με συναλλαγές repos. Ο παρακάτω πίνακας είναι επεξεργασία στοιχείων που προέρχονται από τους προϋπολογισμούς του ΙΚΑ των ετών 2010, 2011 και 2012 και αποδεικνύει ότι η ανεργία αυξάνει και η μείωση θέσεων εργασίας, μισθών και εσόδων συνεχίζεται και εντείνεται.

Έτος	Ασφαλισμένοι	Μ. Ο. ημερών εργασίας	Χαμένες θέσεις εργασίας	Ασφαλ. Ημερομ- ίσθιο
2010	2.215.000	242		65,50 €
2011	2.290.000	203	237.200	65,38 €
2012	2.240.000	198	71.167	63,60 €

• Όπως είπαμε παραπάνω η φαινομενική αύξηση των ασφαλισμένων το 2011 σε σχέση με το 2010 έχει να κάνει με την αλλαγή του τρόπου μέτρησης. Η επεξεργασία των στοιχείων δείχνει ότι οι υπηρεσίες του ΙΚΑ δέχονται ότι το 2011 σε σχέση με το 2010 χάθηκαν 237.200 θέσεις πλήρους απασχόλησης και για το 2012 προβλέπουν ότι θα χαθούν άλλες 71.167. Την ίδια ώρα το ασφαλιστέο ημερομίσθιο συνεχίζει μειούμενο. Το ίδιο δηλαδή το ΙΚΑ αποδέχεται τη συνεχιζόμενη αύξηση της ανεργίας, τη συνεχιζόμενη μείωση των μισθών και συνακόλουθα των εσόδων από εισφορές.

• Ο προϋπολογισμός του 2012 προβλέπει την αύξηση των εσόδων που προέρχονται από όλες τις άλλες πηγές εσόδων του ιδρύματος. Αντίστοιχα όμως μεγέθη παρουσιάστηκαν και στους προϋπολογισμούς των αμέσως προηγούμενων ετών χωρίς όμως τελικά να επαληθευτούν.

		2009 ποσά σε €	2010 ποσά σε €	2011 ποσά σε €
Έσοδα ΙΚΑ προ κρατικής χρηματοδότησης	Προϋπ/σμός (Α)	11.909.544.277	12.136.182.210	12.660.931.191
	Απολ/σμός (Β)	11.555.961.788	11.438.842.021	9.415.161.361
	Διαφορά (Β-Α)	-353.582.489	-697.340.189	-3.245.779.830

Προϋπολογισμός 2009 ποσά σε €
	Προϋπολογισμός	Απολογισμός	Διαφορά
Τακτικές καταβολές	9.897.808.550	9.824.663.710	-73.144.840
Καθυστερήσεις	770.765.380	486.637.200	-284.128.180
πρόσθετα τέλη	342.195.238	171.835.200	-170.360.038
Δευτερεύουσες εισφορές	766.013.249	768.672.043	2.658.794
Πρόσοδοι περιουσίας	249.540.000	235.301.746	-14.238.254

Προϋπολογισμός 2010 ποσά σε €
	Προϋπολογισμός	Απολογισμός	Διαφορά
Τακτικές καταβολές	10.375.098.125	9.961.154.424	-413.943.701
Καθυστερήσεις	545.110.440	487.845.285	-57.265.155
πρόσθετα τέλη	190.865.000	84.015.050	-106.849.950
Δευτερεύουσες εισφορές	794.456.683	622.077.091	-172.379.592
Πρόσοδοι περιουσίας	269.041.100	164.936.316	-104.104.784

Προϋπολογισμός 2011 ποσά σε €
	Προϋπολογισμός	Εκτίμηση	Διαφορά
Τακτικές καταβολές	10.584.039.989	7.850.485.552	-2.733.554.437
Καθυστερήσεις	523.791.949	376.022.423	-147.769.526
πρόσθετα τέλη	184.054.937	78.116.500	-105.938.437
Δευτερεύουσες εισφορές	824.602.172	610.418.325	-214.183.847
Πρόσοδοι περιουσίας	215.520.000	204.962.291	-10.557.709

•Οι παραπάνω πίνακες δείχνουν ότι όλες οι άλλες πηγές εσόδων του ιδρύματος πλην της κρατικής χρηματοδότησης και των κοινωνικών πόρων δεν επαληθεύτηκαν και υπήρξαν μεγάλες αποκλίσεις. Οι αποκλίσεις αυτές τα προηγούμενα χρόνια καλύφθηκαν εν μέρει με την αύξηση της κρατικής συμμετοχής αλλά και με τη δανειοδότηση με συναλλαγές repos οι οποίες σήμερα έχουν υποθηκεύσει το σύνολο σχεδόν της περιουσίας του ΙΚΑ σε τίτλους του Δημοσίου.

• Στον προϋπολογισμό κάθε χρόνο υπάρχει και μία άλλη πηγή εσόδων που ονομάζεται διάφορα έσοδα. Τα προηγούμενα χρόνια τα διάφορα έσοδα στην καλύτερη περίπτωση έφτασαν τα 25 εκατομμύρια €. Για το 2012 ο προϋπολογισμός προβλέπει ότι τα διάφορα έσοδα θα ανέλθουν στο 1,38 δισεκατομμύρια €. Απ' αυτά τα 153 εκατομμύρια θα προέλθουν από τις μειώσεις των συντάξεων (συνεισφορά συνταξιούχων άρθρο 2 § 1 και 2 του νόμου 4024/11). Πρόκειται για τη μείωση όλων των συντάξεων που υπερβαίνουν τα 1200 € κατά 20% και κατά 40% των συντάξεων που υπερβαίνουν τα 1.000 € αν ο συνταξιούχος είναι κάτω των 55 ετών. Τα 1,21 δισεκατομμύρια προέρχονται από τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων καθυστερούμενων εισφορών και ειδική χρηματοδότηση με εγγύηση κινητών αξιών. Τι σημαίνουν αυτά; Ότι θα υποθηκευτεί ότι ενδεχομένως έχει γλυτώσει μέχρι σήμερα και ότι με τιτλοποίηση και προείσπραξη εσόδων μεταφέρουμε και μεγεθύνουμε σημερινά προβλήματα στα επόμενα έτη. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση της απόκλισης από τις προβλέψεις οπότε θα ψάχνουμε τρόπους να καλύψουμε τα κενά.

• Η χρηματοδότηση του ΕΚΑΣ όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα βαίνει συνεχώς μειούμενη. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε δύο παράγοντες. Ο πρώτος στο ότι με τα νέα μέτρα που έχουν παρθεί οι δικαιούχοι μειώνονται και ο δεύτερος ότι υπάρχει πιθανότητα ένα μέρος από τα απαιτούμενα χρήματα για το ΕΚΑΣ να προέρχεται από το ΙΚΑ χωρίς αυτό να καταγράφεται σε ειδικό λογαριασμό.

Χρηματοδότηση ΕΚΑΣ ποσά σε €
Απολογιστικά στοιχεία 2010	720.790.000
Εκτιμήσεις για κλείσιμο 2011	641.574.830
Προϋπολογισμός 2012	520.000.000

• Στον προϋπολογισμό δεν υπάρχει αναφορά για τη χρηματοδότηση όλων των πρώην ειδικών ταμείων που εντάχθηκαν στο ΙΚΑ. Υπάρχει αναφορά για τη χρηματοδότηση του πρώην ΟΑΠ – ΔΕΗ, του πρώην ΤΑΠ – ΟΤΕ και του πρώην ΤΑΞΥ και δεν υπάρχει αναφορά για τα υπόλοιπα. Αυτό σημαίνει ότι ενώ με βάση τους νόμους Ρέππα και Πετραλιά το οργανικό έλλειμμα των ταμείων αυτών θα καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό αυτά επιβαρύνουν το ΙΚΑ. Δεν υπάρχει καμία αναφορά σχετικά με το ύψος των ελλειμμάτων αυτών.

• Τα ποσά που δαπανά το ΙΚΑ για συντάξεις από το 2009 και μέχρι το 2011 συνεχώς μειώνονται χωρίς βέβαια να μειώνεται ο αριθμός των συνταξιούχων. Η μείωση αυτή προέρχεται από τις απανωτές ρυθμίσεις που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μειώνουν τις συντάξεις. Ο αριθμός βέβαια των συνταξιούχων αυξάνεται. Η πρόβλεψη για μικρή αύξηση των δαπανών σύνταξης για το 2011 δεν προέρχεται μόνο λόγω της εκτίμησης για 34.000 παραπάνω συνταξιούχους. Πρόκειται για την πλαστή εικόνα που παρουσιάζεται καθώς η μείωση των συντάξεων του άρθρου 2 του νόμου 4024/11 που αναφέραμε παραπάνω παρουσιάζεται από τη μια μεριά σαν δαπάνες σύνταξης και από την άλλη σαν έσοδα του ΙΚΑ στο λογαριασμό διάφορα έσοδα. Αν δηλαδή αφαιρέσουμε τα 153 εκατομμύρια € που υπάρχουν στη στήλη των διαφόρων εσόδων και αντικρίζονται με τις δαπάνες σύνταξης οι πραγματικές προβλεπόμενες δαπάνες για συντάξεις είναι 10,93 δισεκατομμύρια €. Ακόμη βέβαια κι' έτσι μένει να επιβεβαιωθεί γιατί τα δύο προηγούμενα έτη οι τελικές δαπάνες για συντάξεις ήταν σαφώς μικρότερες από τις αρχικές προβλέψεις.

Αριθμός συντάξεων και ετήσιες δαπάνες σύνταξης
	Συνταξιούχοι	Δαπάνες σύνταξης σε €
Απολογισμός 2009	1.044.000	11.354.161.455
Απολογισμός 2010	1.153.000	10.848.577.759
Εκτιμήσεις    2011	1.168.730	10.836.205.302
Προβλέψεις  2012	1.204.740	11.089.042.431

• Το ΙΚΑ παρουσίασε πρόβλημα ρευστότητας γύρω στα τέλη του 2010. Το πρόβλημα «αντιμετωπίστηκε» με τη δανειοδότηση με συναλλαγές repos. Οι συναλλαγές αυτές υποθήκευσαν το σύνολο της κινητής περιουσίας σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου και χρέωσαν το ΙΚΑ με τόκους εκατομμυρίων €.

Έξοδα ΙΚΑ για τόκους δανείων ποσά σε €
Απολογισμός 2009	1.394.769
Απολογισμός 2010	4.976.609
Εκτιμήσεις    2011	38.360.321
Προβλέψεις 2012	40.426.527

• Η τελευταία μας παρατήρηση έχει να κάνει με το συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα των δύο τελευταίων προϋπολογισμών τα οποία είναι αρνητικά και το οργανικό έλλειμμα του 2011 ξεπερνώντας όλα τα όρια εκτιμήθηκε από τις υπηρεσίες του ΙΚΑ ότι θα φτάσει στο ποσό των 1,3 δισεκατομμυρίων €.

Συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα ΙΚΑ ποσά σε €
Έλλειμμα 2010	243.324.912
Εκτίμηση ελλείμματος 2011	1.325.748.673
Πρόβλεψη πλεονάσματος 2012	44.300.351

Όλα τα παραπάνω δείχνουν το που έχουν οδηγήσει οι κυβερνητικές πολιτικές επιλογές τη ναυαρχίδα του ασφαλιστικού μας συστήματος. Το χειρότερο είναι το ότι η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη από ότι παρουσιάζεται και ότι η ύφεση, η ανεργία, η μείωση των μισθών, η μείωση των εισφορών και των εσόδων χειροτερεύουν.

Σ' αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε τις επιπτώσεις από το αναμενόμενο κούρεμα των ομολόγων καθώς και τα προβλήματα της εισφοροδιαφυγής και των χρεών που δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις.

Το ΙΚΑ δεν μπορεί να συνεχίσει για πολύ ακόμη να καλύπτει τις υποχρεώσεις του με δανεικά. Άλλωστε δεν του έχουν μείνει και πολλοί άλλοι τίτλοι για να τους βάλει ενέχυρο και ήδη μιλάει για τιτλοποίηση μελλοντικών απαιτήσεων.

Εμείς θεωρούμε ότι για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτό που απαιτείται είναι η αλλαγή των κεντρικών πολιτικών επιλογών που βαθαίνουν την ύφεση, αυξάνουν την ανεργία και μειώνουν τους μισθούς ώστε να σταματήσει η μείωση και να περάσουμε σε αύξηση των εσόδων. Απαιτείται η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, η αποπληρωμή των οφειλών τόσο του κράτους όσο και των ιδιωτών και η λήψη μέτρων αντιμετώπισης της εισφοροδιαφυγής. Η συνέχιση της ίδιας πολιτικής αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε νέες δραστικές περικοπές των συντάξεων ή η τρικομματική κυβέρνηση και τα κόμματα που την απαρτίζουν έχουν αποφασίσει να φέρουν νέο ασφαλιστικό και περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες και επεξεργάζονται τα νέα εκβιαστικά διλήμματα που θα βάλουν στην κοινωνία.