Η ασφαλιστική ανατροπή του τρίτου μνημονίου - Οι νέοι όροι και τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης

Η ασφαλιστική ανατροπή του τρίτου μνημονίου

Οι νέοι όροι και τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης

Οι αναγνωρίσιμοι πλασματικοί χρόνοι

Γιάννης Δούκας

μέλος της Ε.Ε. της ΟΜΕ – ΟΤΕ

Αθήνα 26/11/2012

Τα δύο τελευταία χρόνια τα κόμματα και οι κυβερνήσεις του μνημονίου έκαναν αλυσιδωτές και συνεχείς επιθέσεις στα ασφαλιστικά μας δικαιώματα. Οι επιθέσεις αυτές έπιασαν όλο το φάσμα του ασφαλιστικού συστήματος (κύρια σύνταξη, επικουρική σύνταξη, εφ’ άπαξ και υγεία)

Με τον ασφαλιστικό νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2010 μπήκαν οι βάσεις για τη σταδιακή αποχώρηση του κράτους από τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού, για τη μετάλλαξή του από δημόσιο καθολικό και αναδιανεμητικό σε ατομικό – κεφαλαιοποιητικό και μπήκε στη ζωή μας το σύστημα των τριών πυλώνων (βασική σύνταξη, ανταποδοτική σύνταξη και ιδιωτική ασφάλιση).  Ο νόμος αυτός έφερε την αύξηση των απαιτούμενων χρόνων υπηρεσίας, την αύξηση των ορίων ηλικίας, τη μείωση του συντάξιμου μισθού και τη μείωση των συντάξεων. Παράλληλα με άλλα νομοθετήματα  είχαμε και άλλες απανωτές μειώσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις.

Η παράγραφος ΙΑ του πολυνομοσχεδίου του ενός άρθρου που ψηφίστηκε από την τρικομματική κυβέρνηση έχει να κάνει με το ασφαλιστικό και έχει τριπλή αρνητική επίδραση στο ασφαλιστικό σύστημα. Η πρώτη αφορά την αύξηση των ορίων ηλικίας, η δεύτερη τη μείωση των συντάξεων και των παροχών εφ’ άπαξ και η τρίτη την αύξηση του ηλικιακού ορίου αυτών που δικαιούνται το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ).

Όρια ηλικίας

Αυξάνονται από 1/1/2013 τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67. Αυξάνονται επίσης κατά δύο έτη όλα τα ισχύοντα την 31/12/2012 όρια ηλικίας συνταξιοδότησης όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και της Τράπεζας της Ελλάδος πλην του ΝΑΤ.

Η μεταβατική περίοδος για χρόνια υπηρεσίας και όρια ηλικίας που προβλεπόταν για πολλές κατηγορίες να ισχύσει μετά την 1/1/2015 θα εφαρμοστεί από 1/1/2013 με αυξημένα κατά δύο τα όρια ηλικίας όπου προβλεπόταν. Εξαιρούνται των παραπάνω ρυθμίσεων οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων παιδιών και όσοι δημόσιοι υπάλληλοι εντάχθηκαν σε καθεστώς μισθωτής εφεδρείας. Προβλέπεται επίσης ότι όσοι έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης την 31/12/12 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τις προϋποθέσεις του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης που κατά περίπτωση κατοχυρώνουν.

Καταργείται και για τους ασφαλισμένους του δημοσίου η ρύθμιση που προέβλεπε συνταξιοδότηση σε περίπτωση απόλυσης χωρίς υπαιτιότητα του μισθωτού.

Η σύνταξη των ανασφάλιστων υπερηλίκων που προβλεπόταν στα 65 έτη πηγαίνει στα 67 και η προβλεπόμενη 15ετής παραμονή στη χώρα για να τη δικαιούται κάποιος γίνεται 20ετής.

Η αύξηση των ορίων ηλικίας κατά δύο έτη θα επιφέρει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αρμόδιων υπηρεσιών, μείωση των εξόδων για συντάξεις ύψους 600 και πλέον €.

Στο επισυναπτόμενο παράρτημα Ι καταγράφονται τα χρόνια που μπορούν να εξαγοραστούν στο επισυναπτόμενο παράρτημα ΙΙ καταγράφονται οι νέοι όροι συνταξιοδότησης των πρώην ειδικών ταμείων όπως το ΤΑΠ – ΟΤΕ και στο επισυναπτόμενο παράρτημα ΙΙΙ οι όροι συνταξιοδότησης του ΙΚΑ.

Μείωση συντάξεων

Τα μικρά επιδόματα που έπαιρνε ένα μέρος των συνταξιούχων σαν επίδομα άδειας και δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα καταργούνται τελείως. Οι συνταξιούχοι που έπαιρνα τα μικρά αυτά επιδόματα θα χάσουν το 2013 συνολικά περίπου 750 εκατομμύρια €.

Οι συντάξεις που υπερβαίνουν τα 1.000, 1.500 και 2.000 €Μειώνονται κατά 5, 10 και 15% αντίστοιχα. Τα αναφερόμενα ποσά είναι το αθροιστικό ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης μετά τις μειώσεις που έχουν φέρει προηγούμενοι νόμοι.

Μειώνονται με διάφορα ποσοστά τα εφ’ άπαξ βοηθήματα που χορηγούν πολλά ταμεία και κλάδοι πρόνοιας όπως το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, ο κλάδος πρόνοιας της ΔΕΗ, πολλοί τομείς του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα και άλλα. Τόσο για τα παραπάνω όσο και για όλα τα άλλα ταμεία ή κλάδους που χορηγούν εφ’ άπαξ, π.χ. πρώην Ταμείο Αρωγής Προσωπικού ΟΤΕ θα εκδοθεί Υπουργική απόφαση μέχρι το τέλος του 2012 η οποία θα ρυθμίζει το πώς θα καθορίζονται οι παροχές.

Θεσπίζεται νέο ανώτατο όριο 720 € στη σύνταξη την οποία έπαιρναν άγαμες θυγατέρες θανόντων και τίθενται εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγησή τους.

ΕΚΑΣ

Στο νόμο που ψηφίστηκε ορίστηκε ότι από 1/1/2014 το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ) θα χορηγείται πλέον στους συνταξιούχους που είναι και 64 ετών αντί 60 που ίσχυε μέχρι σήμερα. Λίγες μέρες μετά η πράξη νομοθετικού περιεχομένου το 64 το έκανε 65.

Ο παρακάτω πίνακας μας δείχνει τη συνεχιζόμενη και  όλο μεγαλύτερη μείωση της χρηματοδότησης του ΙΚΑ από το κράτος και τη συνεχιζόμενη μείωση της χρηματοδότησης του ΕΚΑΣ. Με τις πολιτικές που εφαρμόζουν το κράτος μειώνει συνεχώς τις κοινωνικές παροχές, τα ασφαλιστικά δικαιώματα  κατακρεουργούνται και βέβαια οι πολιτικές αυτές συμβάλλουν στο φαύλο κύκλο στον οποίο μας έχουν βάλει τα δύο τελευταία χρόνια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μείωση που έχουν υποστεί συνολικά οι συντάξεις του ΙΚΑ δεν είναι μόνο η αναγραφόμενη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης αλλά πολύ μεγαλύτερη.

Η χρηματοδότηση του ΙΚΑ και του ΕΚΑΣ 2011, 2012 και η πρόβλεψη 2013 τα ποσά σε εκατομμύρια €
	2011	2012	2013	Διαφορά 2012/2011	Διαφορά 2013/2011
ΙΚΑ	4066	3660	2200	-406	-1866
ΕΚΑΣ	575	491	408	-84	-167

Τα όρια ηλικίας και τα χρόνια υπηρεσίας αυξάνονται, οι συντάξεις και οι κοινωνικές παροχές μειώνονται και τα προβλήματα όχι μόνο δεν λύνονται αλλά μεγαλώνουν   

Οι ίδιες πολιτικές εφαρμόζονται δύο και πλέον χρόνια. Οι πολιτικές αυτές σε συνδυασμό με τις κεντρικές πολιτικές επιλογές είχαν  σαν αποτέλεσμα τη νέα καταλήστευση των αποθεματικών των ταμείων, τη μεγαλύτερη ύφεση, την αύξηση της ανεργίας, την αύξηση της εισφοροδιαφυγής, τη μείωση των εισφορών και εν τέλει τη μείωση των εσόδων και τη διόγκωση των οικονομικών προβλημάτων.

Οι απολύσεις και οι «διαθεσιμότητες» που προγραμματίζονται για το επόμενο διάστημα εκτός των άλλων θα δημιουργήσουν νέα επιπρόσθετα προβλήματα στο ασφαλιστικό σύστημα.

Εμείς θεωρούμε ότι για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτό που απαιτείται είναι η αλλαγή των κεντρικών πολιτικών επιλογών που βαθαίνουν την ύφεση, αυξάνουν την ανεργία, οδηγούν σε απολύσεις και μειώνουν τους μισθούς ώστε να σταματήσει η μείωση και να περάσουμε σε αύξηση των εσόδων.

Εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει εδώ και τώρα να σταματήσει η συνεχιζόμενη λεηλασία που υφίστανται τα αποθεματικά των ταμείων και αυτά να επανέλθουν στο ύψος που ήταν πριν από το κούρεμα.

Εμείς θεωρούμε ότι απαιτείται το σταμάτημα της εκποίησης και της συρρίκνωσης των επιχειρήσεων του δημοσίου γιατί εκτός των άλλων δημιουργεί τεράστια προβλήματα και στο ασφαλιστικό σύστημα.

Εμείς πιστεύουμε ότι απαιτείται η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, η αποπληρωμή των οφειλών τόσο του κράτους όσο και των ιδιωτών και η λήψη μέτρων αντιμετώπισης της εισφοροδιαφυγής.

Ο συνδετικός κρίκος όλων των παραπάνω είναι η αμφισβήτηση του χρέους ως χρέος του ελληνικού Λαού, η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του και το ξεκίνημα μιας νέας προσπάθειας ανοικοδόμησης όλων αυτών που γκρέμισαν οι κυβερνήσεις του μνημονίου με την εφαρμογή μιας πολιτικής που στο επίκεντρό της θα έχει την κοινωνία και τα δικαιώματά της και όχι το πώς θα πάρουν οι δανειστές, οι «φίλοι και εταίροι» μας τα λεφτά τους και τα κέρδη τους.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Αναγνωρίσιμα πλασματικά χρόνια

Οι κυβερνήσεις του μνημονίου προκειμένου να χρυσώσουν το χάπι της αύξησης των ορίων ηλικίας και των χρόνων υπηρεσίας προχώρησαν και στην καθιέρωση της δυνατότητας νέων πλασματικών χρόνων πέραν αυτών που προβλέπονταν στο άρθρο 40 του νόμου 2084/92.

Η δυνατότητα ή μη της εξαγοράς των χρόνων αυτών εξαρτάται από το αν ο ασφαλισμένος έχει θεμελιώσει ή κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2010 και αν οι όροι με βάση τους οποίους συνταξιοδοτείται άλλαξαν ή όχι με το νόμο 3863 του 2010.

Το Υπουργείο εργασίας προχώρησε σε διευκρινίσεις σε ότι αφορά το σημαίνει θεμελιώνω και τι κατοχυρώνω συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Ο ασφαλισμένος θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα όταν ο ενδιαφερόμενος έχει και τα απαιτούμενα χρόνια υπηρεσίας και τα απαιτούμενα όρια ηλικίας και μπορεί το δικαίωμα της συνταξιοδότησης να το ασκήσει οποτεδήποτε.

Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι το δικαίωμα του ασφαλισμένου να συνταξιοδοτηθεί με τους όρους που ισχύουν όταν συμπληρώνει τα κατά περίπτωση όρια ηλικίας ή χρόνια υπηρεσίας.

Οι ασφαλισμένοι που έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2010 ή οι όροι συνταξιοδότησής τους δεν άλλαξαν με το νόμο 3863 του 2010 μπορούν να εξαγοράσουν μόνο τα χρόνια που προέβλεπε ο νόμος 2084 του 1992 και δεν έχουν δικαίωμα εξαγοράς των νέων πλασματικών χρόνων.

Οι ασφαλισμένοι που δεν έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2010 και οι όροι συνταξιοδότησής τους άλλαξαν με το νόμο 3863 του 2010 έχουν δικαίωμα εξαγοράς και των νέων πλασματικών χρόνων.

Αναγνωρίσιμοι πλασματικοί χρόνοι για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31/12/2010 ή οι όροι συνταξιοδότησής τους δεν άλλαξαν με το νόμο 3863 του 2010

1.      Ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας σε ηλικία 58 ετών. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα υπηρεσίας είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν για το ΙΚΑ (σήμερα 20%) επί του μισθού που έχει ο ασφαλισμένος όταν γίνεται η αίτηση εξαγοράς.

2.      Ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής των παιδιών. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήναι είαι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο ασφαλιστικό φορέα και με βάση το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.

3.      Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας και μέχρι διακόσιες ημέρες ανά περίπτωση την τελευταία δεκαετία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Η αναγνώριση γίνεται δωρεάν.

4.      Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι δύο έτη. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο ασφαλιστικό φορέα και με βάση το μισθό που ισχύει κατά το χρόνο της αίτησης εξαγοράς.

5.      Η μητέρα μπορεί να αναγνωρίσει ένα έτος για το πρώτο παιδί και από δύο έτη για το δεύτερο και το τρίτο. Αν η μητέρα δεν ασκήσει το δικαίωμα αυτό μπορεί να το ασκήσει ο πατέρας. Το κόστος υπολογίζεται με βάση τη συνολική εισφορά εργοδότη και ασφαλισμένου του κλάδου κύριας σύνταξης. Ως βάση υπολογισμού της εισφοράς λαμβάνεται το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Η αναγνώριση αφορά παιδιά που έχουν γεννηθεί μετά την 1/1/2000. Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να προσμετρηθεί για τη συμπλήρωση του απαιτούμενου χρόνου για συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων ή ανάπηρων παιδιών.

6.      Ο χρόνος κατά τον οποίο κάποιος έπαιρνε σύνταξη αναπηρίας. Η αναγνώριση γίνεται δωρεάν,

Αναγνωρίσιμοι πλασματικοί χρόνοι για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1/1/2011 και οι όροι συνταξιοδότησής τους άλλαξαν με το νόμο 3863 του 2010

Η δυνατότητα εξαγοράς των χρόνων αυτών ξεκινά την 1/1/2011. Τα χρόνια εξαγοράς είναι τέσσερα το 2011, πέντε το 2012, έξι το 2013 και επτά το 2014. Οι αναγνωριζόμενοι χρόνοι συνυπολογίζονται εάν ο ασφαλισμένος έχει τουλάχιστον 3.600 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης.

1.      Όλοι οι προηγούμενοι αναγνωρίσιμοι χρόνοι του νόμου 2084/92. Το κόστος εξαγοράς της στρατιωτικής θητείας εφ’ όσον η κατοχύρωση γίνει από 1/1/2011 έως 31/12/2014 έχει έκπτωση 30% και μετά την 1/1/2015 50%. Σε καμία όμως περίπτωση το κόστος για κάθε μήνα εξαγοράς δεν μπορεί να είναι μικρότερο από τις εισφορές που αναλογούν στο 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Ο αναγνωρίσιμος χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας είναι 300 μέρες ανά περίπτωση. Το δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου των παιδιών (περίπτωση 5) μπορεί να ασκηθεί και από τους δύο γονείς και αφορά όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως της ημερομηνίας γέννησης.

2.      Ο χρόνος σπουδών σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου και σε μέσες επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές που έχουν αναγνωρισθεί από το κράτος, μετά τη συμπλήρωση του 17^ου έτους της ηλικίας. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.

3.      Ο χρόνος ανεργίας μετά την υπαγωγή σε οποιοδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή του δημοσίου. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.

4.      Ο χρόνος απουσίας λόγω κύησης και λοχείας που προβλέπεται από την ΕΓΣΣΕ. Η αναγνώριση γίνεται δωρεάν.

5.      Οι ημέρες απεργίας. Το κόστος εξαγοράς είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο ασφαλιστικό φορέα και με βάση το μισθό που ισχύει κατά το χρόνο της αίτησης εξαγοράς.

6.      Ο χρόνος μαθητείας μέχρι ένα έτος. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.

7.      Ο χρόνος φυλάκισης ή κράτησης στους αντιρρησίες συνείδησης. Το κόστος εξαγοράς είναι ίδιο με αυτό της στρατιωτικής θητείας χωρίς τις μειώσεις του 30% ή του 50%.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙI

Ασφαλισμένοι των πρώην ειδικών ταμείων

Τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους των πρώην ειδικών ταμείων που εντάχθηκαν στο ΙΚΑ αυξήθηκαν και αυτά από τα 65 στα 67. Ανάλογα αυξήθηκαν δύο ή και περισσότερα χρόνια και τα προβλεπόμενα όρια πολλών κατηγοριών. Από τις αλλαγές εξαιρούνται οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε εργασία παιδιών.

Σύμφωνα με το νόμο και τη διευκρινιστική εγκύκλιο του Υπουργείου διασφαλίζονται τα μέχρι 31/12/2012 θεμελιωμένα και τα δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί ή κατοχυρώνονται μέχρι 31/12/2012 με ή χωρίς εξαγορά πλασματικών χρόνων προκειμένου για προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι 31/12/2012. Η εγκύκλιος αποσαφηνίζει τους όρους θεμελίωση και κατοχύρωση. Θεμελίωση νοείται όταν ο ασφαλισμένος έχει  συμπληρώσει τόσο τα απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης όσο και το όριο ηλικίας. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται και να ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης οποτεδήποτε. Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι το δικαίωμα του ασφαλισμένου να συνταξιοδοτηθεί με τους όρους που ισχύουν όταν συμπληρώνει τα κατά περίπτωση όρια ηλικίας ή χρόνια υπηρεσίας.

Οι πίνακες που παρατίθενται έχουν λάβει υπ΄  όψη τους τις τελευταίες εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας καθώς και τις ρυθμίσεις εκείνες οι οποίες δεν τροποποιήθηκαν και συνεχίζουν να ισχύουν.

Γενικές προϋποθέσεις ασφαλισμένων πριν την 1/1/83 στα πρώην ειδικά ταμεία
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	25	65	60
	15	65
	35	Χωρίς όριο ηλικίας
2013 και μετά	25	67	62
	15	67
	35	Χωρίς όριο ηλικίας

Προϋποθέσεις ασφαλισμένων από 1/1/83 έως 31/12/92 στα πρώην ειδικά ταμεία
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	25	65	60
	15	65
2013 και μετά	25	67	62
	15	67
	40	62

Προϋποθέσεις ασφαλισμένων μετά την 1/1/93 στα πρώην ειδικά ταμεία
Έτος		Χρόνια υπηρεσίας		Όριο ηλικίας
				Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
2012		15		65		60
2013 και μετά		15		67		62
		40		62
Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία ΤΑΠ – ΟΤΕ, ΤΑΠ – ΕΤΕ, ΤΣΠ – ΑΤΕ πριν την 1/1/1983
Κατηγορία	Έτος συμπλήρωσης απαιτούμενων χρόνων		Απαιτούμενα χρόνια με όριο ηλικίας				Απαιτούμενα χρόνια χωρίς όριο ηλικίας
			Απαιτούμενα χρόνια		Όριο ηλικίας
Μητέρες με ανήλικο	2002		17,5		50		24,5
	2003		18				25
	2004		18,5				25,5
	2005		19				26
	2006		19,5				26,5
	2007		20				27
	2008		20,5				27,5
	2009		21				28
	2010		21,5				28,5
	2011		22				29
	2012		22,5				29,5
	2013		23		52		30
	2014		23,5				30,5
	2015		24				31
	2016		24,5				31,5
	2017 και μετά		25				32

Μητέρες με τρία παιδιά ασφαλισμένες πρώην ειδικών ταμείων πριν την 1/1/93
Έτος συμπλήρωσης 20ετίας	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	20	Χωρίς όριο
2011		52
2012		55
2013 και μετά		67
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι χήροι και οι διαζευγμένοι πατέρες τριών παιδιών που έχουν την επιμέλεια των παιδιών με δικαστική απόφαση

Γυναίκες ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία πριν την 1/1/93
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	25	60	55
2011		61	56
2012		62	57
2013 και μετά		67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν το 60ο έτος και μειωμένη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν στο 55ο έτος της ηλικίας τους
Οι γυναίκες που το 2010 είχαν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους και είχαν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης δικαιούνται πλήρη σύνταξη σε ηλικία 60 ετών

Γυναίκες ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία πριν την 1/1/93
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	15	60
2011		61
2012		62
2013 και μετά		67
Οι πριν το 93 ασφαλισμένες που έχουν 15 χρόνια ασφάλισης έχουν όριο ηλικίας αυτό που αντιστοιχεί όταν συμπληρώνουν την ηλικία των 60 ετών

Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία 1/1/83 – 31/12/92
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	25	50
2011		52	50
2012		55	53
2013 και μετά		67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τα 25 έτη εφ’ όσον συντρέχει τότε και η ανηλικότητα του παιδιού
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι χήροι πατέρες ανήλικων παιδιών

Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία πριν την 1/1/93
Έτος	ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	5.500	55	50
2011		57	52
2012		60	55
2013 και μετά		67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης εφόσον συντρέχει τότε και η ανηλικότητα του παιδιού
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι χήροι πατέρες ανήλικων παιδιών

Γενικές προϋποθέσεις ασφαλισμένων πρώην ειδικών ταμείων μετά την 1/1/93
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	15	65	60
2013 και μετά	15	67	62
	40	62

Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στα πρώην ειδικά ταμεία μετά την 1/1/93
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	20	55	50
2011
2012
2013 και μετά		67	62
Για τη συνταξιοδότηση της κατηγορίας αυτής απαιτείται η ταυτόχρονη συμπλήρωση όλων των προϋποθέσεων ηλικίας, ετών υπηρεσίας και ανηλικότητας
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι χήροι πατέρες ανήλικων παιδιών

 

 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII

Οι νέοι όροι και τα νέα όρια συνταξιοδότησης του ΙΚΑ

Το τρίτο μνημόνιο άλλαξε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια τον ασφαλιστικό χάρτη της χώρας. Από το 2013 και μετά τα γενικά όρια ηλικίας από τα 65 έτη γίνονται 67 και τα προβλεπόμενα όρια πολλών κατηγοριών αυξήθηκαν δύο ή και περισσότερα χρόνια. Από τις αλλαγές εξαιρούνται οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε εργασία παιδιών. Οι πίνακες που παρατίθενται έχουν λάβει υπ΄ όψη τους τις τελευταίες εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας καθώς και τις ρυθμίσεις εκείνες οι οποίες δεν τροποποιήθηκαν και συνεχίζουν να ισχύουν.

Α. Ασφαλισμένοι ΙΚΑ πριν την 1/1/1993

Γενικά όρια συνταξιοδότησης ΙΚΑ
Έτος συμπλήρωσης 10.500 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	10.500	58
2011	10.800	58
2012	11.100	59
2013 και μετά	12.000	62
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 10.500 ημέρες ασφάλισης

Γενικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ΙΚΑ με 4.500 ημέρες ασφάλισης
Έτος υποβολής αίτησης για σύνταξη	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	4.500	65	60
2013 και μετά	4.500	67	62
Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης χρειάζονται και 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης

Άνδρες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με 10.000 ημέρες ασφάλισης
Έτος συμπλήρωσης 10.000 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	10.000	62	60
2011	10.000	63	60
2012	10.000	63,5	60
2013 και μετά	10.000	67	62
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 10.000 ημέρες ασφάλισης
Οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής για να πάρουν μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν και 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη

Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 10.000 ημέρες ασφάλισης
Έτος συμπλήρωσης 10.000 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	10.000	57	55
2011	10,400	58	56
2012	10.800	58,5	56,5
2013	12.000	62	60
2014	12.000	62	60,5
2015	12.000	62	61
2016	12.000	62	61,5
2017 και μετά	12.000	62	Καταργείται
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 10.000 ημέρες ασφάλισης
Οι ασφαλισμένες της κατηγορίας αυτής για να πάρουν μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν και 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη

Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 4.500 ημέρες ασφάλισης
Έτος συμπλήρωσης του 60ου έτους για πλήρη ή του 55ου για μειωμένη σύνταξη	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	4.500	60	55
2011	4.500	61	56
2012	4.500	62	57
2013 και μετά	4.500	67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν το 60ο έτος και μειωμένη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν στο 55ο έτος της ηλικίας τους
Οι ασφαλισμένες της κατηγορίας αυτής για να πάρουν μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν και 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την αμέσως προηγούμενη πενταετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη
Οι γυναίκες που το 2010 είχαν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους και είχαν 4.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες τουλάχιστον 100 ανά έτος την τελευταία πενταετία δικαιούνται πλήρη σύνταξη σε ηλικία 60 ετών

Άνδρες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα
Έτος	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2012	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	60
2013 και μετά	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	62
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη εάν από τις 4.500 Η. Α. έχουν  τουλάχιστον 3.600 στα ΒΑΕ και απ’ αυτές τουλάχιστον οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία δεκατρία χρόνια

Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα
Έτος συμπλήρωσης 4.500 Η.Α	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	55
2011	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	56
2012	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	57
2013 και μετά	4.500 από τις οποίες 3600 στα ΒΑΕ	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 4.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 3.600 τουλάχιστον στα ΒΑΕ και απ’ αυτές τουλάχιστον οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία δεκατρία χρόνια

Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με 7.500 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα
Έτος συμπλήρωσης 10.500 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	10.500	55	53
2011	10.500	55 και 9 μήνες	53 και 9 μήνες
2012	10.500	56 και έξι μήνες	54 και έξι μήνες
2013	10.500	60 και 9 μήνες	58 και 9 μήνες
2014	10.500	61 και έξι μήνες	59 και έξι μήνες
2015 και μετά	10.500	62	60
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη όταν συμπληρώσουν τα όρια ηλικίας που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 10.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 7.500 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

Οικοδόμοι και εργαζόμενοι σε υπηρεσίες υγιεινής - καθαριότητας στους ΟΤΑ
Έτος	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Άνδρες	Γυναίκες
2012	4.500	58	53
2013 και μετά	4.500	60	55
Η στήλη για τις γυναίκες αφορά μόνο οικοδόμους. Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη εάν από τις 4.500 Η. Α. έχουν  τουλάχιστον 3.600 στα αντίστοιχα επαγγέλματα  και απ’ αυτές τουλάχιστον οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία δεκατρία χρόνια.  Οι οικοδόμοι επίσης δικαιούνται σύνταξη με 4.500 Η.Α. σε οικοδομικές εργασίες από τις οποίες οι 500 τα τελευταία δεκατρία χρόνια

Εργαζόμενοι στην επιφάνεια μεταλλείων – λιγνιτορυχείων
Έτος	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Άνδρες	Γυναίκες
2012	4.500	60	55
2013 και μετά	4.500	62	57
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη εάν από τις 4.500 Η. Α. έχουν  τουλάχιστον 3.600 στα αντίστοιχα επαγγέλματα

Εργαζόμενοι στις στοές μεταλλείων – λιγνιτορυχείων
Έτος	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2012	4.500	50
2013	4.500	52
2012	4.050	55
2013 και μετά	4.050	57
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη εάν όλες οι αναγραφόμενες ημέρες ασφάλισης έχουν πραγματοποιηθεί στο αντίστοιχο επάγγελμα

Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στο ΙΚΑ
Έτος συμπλήρωσης 5.500 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	5.500	55	50
2011	5.500	57	52
2012	5.500	60	55
2013 και μετά	5.500	67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με τις προϋποθέσεις που ισχύουν όταν συμπληρώσουν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης εάν τότε ταυτόχρονα συντρέχει η ανηλικότητα του παιδιού
Η συνταξιοδότηση της κατηγορίας αυτής ισχύει και για τους χήρους πατέρες ανήλικων παιδιών

Β. Νέοι ασφαλισμένοι μετά την 1/1/1993

Γενικές προϋποθέσεις ασφαλισμένων ΙΚΑ μετά την 1/1/1993
Έτος	Έτη ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	4.500	65	60
2013	4.500	67	62
2013 και μετά	40 έτη ασφάλισης	62
Στην περίπτωση μειωμένης σύνταξη ο ασφαλισμένος θα πρέπει να έχει και 750 ημέρες ασφάλισης την τελευταία πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης

Ασφαλισμένοι στα βαρέα και ανθυγιεινά μετά την 1/1/1993
Έτος	Ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2012	4.500	60
2013 και μετά	4.500	62
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη αν από τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης έχουν 3.375 τουλάχιστον στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

Ασφαλισμένοι μετά την 1/1/1993 εργαζόμενοι σε στοές
Έτος	Ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2012	4.500	55	50
2013 και μετά	4.500	57	52
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη αν από τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης έχουν 3.375 τουλάχιστον σε υπόγειες στοές μεταλλείων - λιγνιτορυχείων

Μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες στο ΙΚΑ μετά την 1/1/1993
Έτος συμπλήρωσης 6.000 Η.Α.	Απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
		Πλήρης σύνταξη	Μειωμένη σύνταξη
2010	6.000	55	50
2011	6.000	55	50
2012	6.000	55	50
2013 και μετά	6.000	67	62
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη εάν συντρέχουν ταυτόχρονα όλες οι προϋποθέσεις δηλαδή οι 6.000 ημέρες ασφάλισης, η ανηλικότητα του παιδιού και το ισχύον όριο ηλικίας για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη
Η συνταξιοδότηση της κατηγορίας αυτής ισχύει και για τους χήρους πατέρες ανήλικων παιδιών